Jak pisać określenie, które ostatnio zrobiło wielką karierę? Propagandysta czy propagandzista? A może oba są poprawne?
Ci od propagandy Putina
Tak jak wielu Polaków, śledzę wydarzenia wojny w Ukrainie od samego początku. To wtedy w Polsce zaczęto coraz więcej pisać o (nie tylko) telewizyjnych postaciach propagujących oficjalną propagandę Putina / Kremla.
Początkowo o takich osobach polskie media, w tym największe portale internetowe, pisały (w zależności od płci): propagandyści lub propagandystki. Facet był propagandystą, kobieta propagandystką.
Jednak wraz z rozwojem wojny rosyjsko-ukraińskiej, ostatnio to się zmieniło. Bardzo często w największych polskich portalach (w tym w tytułach artykułów) czytam: propagandziści i propagandzistki, propagandzista i propagandzistka. W ślad za nimi taką formę powielają mniejsze portale, blogi oraz osoby w mediach społecznościowych. Polacy czytają, że w telewizji rosyjskiej nie ma już propagandystów i propagandystek, lecz propagandziści i propagandzistki, choć wciąż fizycznie te same osoby.
Czy jest słowo propagandzia?
Na pewno nie znam wielu polskich słów. Nie wykluczam, że obecnie jest w języku polskim słowo „propagandzia”, od którego powstały określania, typu: propagandzista czy propagandziści. Ponieważ teraz chyba wszyscy tak piszą, to niewykluczone. A może takiego słowa nie ma i podane wyżej określenia są gramatycznie nieprawidłowe i nie należy ich używać? Może najwyższa pora zmierzyć się z tematem, bo ponieważ język polski jest żywy – może za kilka lat usłyszymy, ze określenie propagandysta jest niezgodne z regułami języka polskiego? A może nawet nie ma słowa propaganda, lecz propagandzia?
Słownik PWN sugeruje, że oba określenia są poprawne, cytuję: Propagandysta, propagandzista – osoba zajmująca się zawodowo propagandą. Propagandystka, propagandzistka. Gdzieś jeszcze przeczytałem, że oba określenia są poprawne i używane od półtorej wieku. Z kolei w Wikisłowniku figurują jedynie propagandysta i propagandystka.
Buddysta czy buddzista?
Nie piszemy: buddzista, parodzista, stypendzista, lecz buddysta, parodysta i stypendysta. Ale z kolei piszemy: rekordzista i brygadzista.
Mnie jakoś słowo „propagandzista” nie przekonuje. Sądzę, że jeśli coś pochodzi od słowa propaganda, powinno brzmieć” propagandysta. To nie kaleczy języka. Pomyślałem, że powyższa informacja powinna trafić do mistrza słowa, profesora Miodka. Czy według niego faktycznie oba określenia prawidłowe? I skąd wzięło się „propagandzista”?
Propagandysta czy propagandzista – co na to profesor Jan Miodek?
Oto odpowiedź, jaką otrzymaliśmy od pana profesora:
Wszystkie słowniki uznają za dopuszczalne oba warianty. A dlaczego? – W punkcie wyjścia mamy francuską postać propagandiste. W momencie jej przyswajania polszczyźnie były dwie możliwości tego procesu: albo zamiana „i” na „y” (by uniknąć systemowo obcej zbitki „di”), albo pozostawienie owego „i”, ale miękczącego poprzedzającą spółgłoskę. Użytkownicy polszczyzny z obu tych możliwości skorzystali i dlatego mamy dziś formy oboczne: propagandysta i propagandzista.
Podsumowanie
Jak mówimy i jak piszemy: propagandysta czy propagandzista? Jak widać, obie formy są poprawne czyli niepotrzebnie są martwiłem. Język polski i gramatyka, to jak wielu z nas świetnie wie, to rzecz nie mniej skomplikowana od zadań matematycznych. W tym przypadku zapożyczenie z języka francuskiego skomplikowało sprawę.
Propagandysta czy propagandzista: (c) Satyryczny.com
Zobacz też:
> Humor o wojnie w Ukrainie
>